Het kasteel van Leefdaal

Deze bijdrage verscheen oorspronkelijk op 22 januari 2011 op leefdaal.be.

---

Het kasteel van Leefdaal was vroeger het centrum van een middeleeuwse heerlijkheid. Een heerlijkheid was een grondgebied, bijvoorbeeld een dorp, waarover een heer de plak zwaaide.

De eerste heren van Leefdaal in de dertiende eeuw waren dienaars van de hertog van Brabant. Zij kregen als beloning voor hun diensten het dorp samen met Vossem ‘in leen’. De hertog verwachtte blijkbaar dat zij de belangrijke handelsweg Brugge-Rijnland zouden beschermen. Daartoe hadden zij een versterkte woning nodig, die bovendien diende om hun macht tegenover de dorpelingen te beklemtonen. Hier lag de oorsprong van het kasteel van Leefdaal.

Van de oudste stenen gebouwen zijn maar een paar delen overgebleven: een kelder uit het midden van de dertiende eeuw, het benedengedeelte van de grote toren en enkele funderingen.

Op basis van deze resten kan men vermoeden dat de oude versterking vooral bestond uit een hoge woontoren of donjon op een heuvel. Het bouwwerk bezat vermoedelijk vijf niveaus. Van laag naar hoog vond men de voorraadkelder, de toegang en de keuken, het verblijf van de heer, het slaapvertrek van de heer en, helemaal bovenaan, een verdieping van waaruit men het geheel kon verdedigen.

Een of meer dienstgebouwen en een boerderij of ‘neerhof’, beneden de heuvel, tussen de toren en de Voerbeek maakten het complex volledig. Rondom lag een uitgestrekt domein met boomgaard, wijngaard, tuin, twee molens op de Voer en drie vijvers.

(Willy Brumagne, 1932-2013)

Een historische stoet in de kasteeltuin (circa 1948)